مداخلات سیاسی و نظامی آمریکا در آمریکای لاتین

ایالات‌متحده از زمان استقلال در سال ۱۷۸۳ و صدور اعلامیه حقوق بشر تا اواسط قرن نوزدهم، از استعمار سایر ملل پرهیز داشت. هرچند، با رشد صنعت و نیاز روزافزون ایالات‌متحده به مواد خام، علایق استعماری در سیاست خارجی این کشور آشکار شد و با گذشت زمان رو به فزونی گذاشت. به‌این‌ترتیب، اولین مناطقی را که آمریکا به آن توجه کرد، آمریکای مرکزی و جنوبی و مناطق اقیانوس آرام بود. آمریکای لاتین از زمان تولد پس از ورود استعمار اسپانیا در اسارت زندگی کرده است. در ابتدا استعمار اسپانیا و پرتغال و سپس امپریالیسم آمریکا ملت‌های آن را در بند کشید. دور بودن این منطقه از کشاکش قدرت‌های اروپایی در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ باعث ایجاد یک حیاط‌خلوت بی‌مانند برای ایالات‌متحده شد. نبودِ قدرتی که بتواند در برابر آمریکا مقاومت کند باعث شده بود که این کشور دست خود را برای دخالت در منطقه باز ببیند؛ تا آنجا که «جیمز مونرو»، رئیس‌جمهور وقت ایالات‌متحدۀ آمریکا، رسماً اعلام کرد قارۀ‌ آمریکا برای آمریکائیان است و قدرت‌های اروپایی حق دخالت در آنجا را ندارند. این عرف خودساخته، که از آن به دکترین مونرو یاد می‌شود، تا پایان قرن بیستم پابرجا باقی ماند و تنها استثنایی که وجود داشت را باید کشور کمونیستی کوبا دانست که با «فیدل کاسترو» راهی متفاوت در پیش گرفت.

کودتا در گواتمالا

در سال ۱۹۵۴، عوامل سیا کودتایی را علیه دولت مردمی جاکوب آربنز، رئیس‌جمهور مردمی گواتمالا سازمان‌دهی کردند که نتیجه آن بیش از ۳۰ سال دیکتاتوری و خشونت و سرکوب بود.پ

السالوادور (۱۹۸۰تا۱۹۹۲)

سازمان سیا نقشی اساسی در ایجاد سازمان‌های امنیتی در السالوادور ایفا کرد که نتیجه آن پدیدآمدن گروه‌های شبه‌نظامی در این کشور بود. درجریان جنگ داخلی السالوادور، ایالات‌متحدۀ آمریکا بیش از ۵ میلیارد دلار کمک خارجی به حکومت‌های متوالی این کشور اهدا کرد. در نتیجه این جنگ ۷۵هزار نفر کشته و ۸هزار نفر ناپدید شدند.

هندوراس (۲۰۰۹)

سربازان تعلیم‌یافته از مدرسه قاره آمریکا دولت قانونی مانوئل زلایا را سرنگون کردند. با وجود اقدامات سرکوب‌گرانه کودتاچیان علیه طرفداران زلایا، دولت آمریکا از اینکه این براندازی را کودتای نظامی بخواند، خودداری کرد. آمریکائی‌ها همچنین تلاش‌ها برای برقراری مجدد دموکراسی در هندوراس را تضعیف کردند.

کلمبیا (۲۰۰۹)

دولت آمریکا اعلام کرد نیروهای نظامی آن در ۷ پایگاه نظامی کلمبیا مستقر شده‌اند. آمریکائی‌ها هدف از این اعزام نیرو را «اجرای عملیات همه‌جانبه در سرتاسر آمریکای جنوبی» علیه «دولت‌های ضدآمریکایی» اعلام کردند.

کلمبیا (۱۹۹۹)

کنگرۀ آمریکا کمک خارجی ۱.۳میلیارد دلاری برای تقویت ارتش و پلیس کلمبیا را تصویب کرد. با مشورت آمریکا، ارتش و نیروهای شبه‌نظامی کلمبیا سیاست زمین سوخته را در پیش گرفتند و به بیش از یک میلیون کشاورز دهقان را از مناطق روستایی بیرون راندند.

کاستاریکا (۲۰۱۰)

کنگرۀ آمریکا به نیروی دریایی این کشور اجازه داد «در راستای جنگ با مواد مخدر»، ۴۶ کشتی جنگی و ۷هزار تفنگ‌دار دریایی را به کاستاریکا اعزام کند. در پی مخالفت مردم کاستاریکا، دولت این کشور از تمدید مهلت حضور قوای آمریکایی خودداری کرد.

پاناما (۱۹۶۴)

در پاناما، ۹ ژانویه به‌عنوان «روز شهدا» نام‌گذاری شده است. در سال ۱۹۶۴، در چنین روزی، نیروهای نظامی آمریکا تظاهراتی را که علیه حضور نظامی آن‌ها در پاناما و کنترل کانال پاناما به‌وجود آمده بود، سرکوب کردند. در این سرکوب، ۲۸ نفر کشته، ۳۰۰ نفر مجروح و ۵۰۰ نفر دستگیر شدند.

پاناما (۱۹۸۹)

آمریکا ادعا کرد مانوئل نوریگا، رئیس‌جمهور وقت پاناما، در قاچاق مواد مخدر دست دارد و به بهانه دستگیری وی به این کشور حمله کرد. شاید جرم واقعی ژنرال نوریگا این بود که قرارداد واگذاری کانال پاناما به آمریکا را تمدید نکرده بود. آمریکا با ۲۷هزار نظامی به کشور کوچک پاناما حمله کرد و با بمباران مناطق غیرنظامی بیش از دوهزار نفر از مردم پاناما را به کام مرگ فرستاد.

بولیوی (۱۹۶۷)

ارتش بولیوی با کمک سی‌آی‌ای چه گوارا را به قتل می‌رساند.

شیلی (۱۹۷۳)

ژنرال پینوشه با حمایت سی‌آی‌ای و دولت آمریکا، کودتایی را علیه سالوادور آلنده، رئیس‌جمهور شیلی، سازمان‌دهی کرد. نتیجه کودتا کشته‌شدن آلنده و ایجاد یک دیکتاتوری خون‌خوار بود.

کوبا (۱۹۶۱-۲۰۱۳)

۱۷آوریل۱۹۶۱ به دستور جان‌اف‌کندی رئیس‌جمهور آمریکا، نیروی ۱۷۰۰ نفری از ضد‌انقلابیون کوبایی با کمک عوامل سیا در خلیج خوک‌ها در جنوب کوبا پیاده شدند تا با رژیم تازه به قدرت رسیده فیدل کاسترو مبارزه و آن را سرنگون کنند. سرویس جاسوسی شوروی از نقشه عملیات به‌نحوی مطلع شد و کاسترو را در جریان وقایع قرار داد. نیروهای طرفدار کاسترو، با غافلگیرکردن ضد‌انقلابیون کوبایی، ظرف ۴۸ ساعت، نیروهای شرکت‌کننده در عملیات خلیج خوک‌ها را قلع‌و‌قمع کردند و صدها نفر از مخالفین کاسترو دستگیر، زندانی و اعدام شدند. پس از آن حادثه، کوبا تاکنون هدف توطئه‌های متعدد آمریکا اعم از چندین‌بار تلاش برای ترور فیدل کاسترو، تحریم اقتصادی و پروپاگاندای رسانه‌ای بوده است.

پورتوریکو (۱۹۵۰)

با شکل‌گیری حرکت استقلال‌طلبانه در شهر پونس، آمریکا که منافع خود در پورتوریکو را در خطر می‌دید، نیروهای گارد ملی خود را برای سرکوب استقلال‌طلبان به پونس اعزام کرد.

آرژانتین (۱۹۶۷تا۱۹۸۳)

در نتیجه کودتای نیروهای مسلح آرژانتین که با حمایت دولت آمریکا اجرا شد، حکومتی بر پایۀ ترور بر سر کار آمد که از جمله نتایج آن، ناپدیدشدن حدود ۳۰هزار نفر از مردم آرژانتین و افزایش شدید بدهی ملی این کشور بود.

هائیتی (۲۰۰۴)

نظامیان آمریکا و فرانسه در یک کودتا جان برتراند آریستید، رئیس‌جمهور قانونی هائیتی را از قدرت برکنار و با زور از کشور بیرون کردند. آریستید اولین رئیس‌جمهور قانونی هائیتی در ۲۰۰ سال اخیر بود.

هائیتی (۲۰۱۰)

ایالات‌متحده آمریکا با سوءاستفاده از پیامد زلزله ۷ ریشتری هائیتی، حضور نظامی خود در این کشور را گسترش داد.

ونزوئلا (۲۰۰۲تا۲۰۰۴)

در آوریل ۲۰۰۲، با حمایت دولت ایالات‌متحده کودتایی علیه هوگو چاوز، رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا، به‌وقوع پیوست. در جریان این کودتا، هوگو چاوز بازداشت و به جزیره‏ای در اطراف کشور برده شد و دولت وی نیز سقوط کرد، اما حضور گسترده مردم و ارتش وفادار به او باعث شد تا دو روز بعد در ۱۴ آوریل همان سال دولت کودتا سرنگون شود و به‌این‌ترتیب هوگو چاوز به قدرت بازگشت. هرچند، اقدامات آمریکا برای بی‌ثبات‌سازی ونزوئلا ادامه یافت. «بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی»، که به کنگره آمریکا وابسته است، یک میلیون دلار برای گروه‌های مخالف دولت ونزوئلا ارسال کرد.

جمهوری دومینیکن (۱۹۶۳تا۱۹۶۵)

عملیات رسانه‌ای علیه رئیس‌جمهور «جُوان بوش» با یک کودتا خاتمه می‌پذیرد. ایالات‌متحدۀ آمریکا ۲۲هزار سرباز به جمهوری دومینیکن فرستاد تا با نیروهای مشروطه‌خواهی که برای بازگشت بوش می‌جنگیدند، مبارزه کنند.

جمهوری دومینیکن (۱۹۶۶تا۱۹۶۵)

در جریان عملیات به‌اصطلاح «تثبیت» دومینیکن، دولت آمریکا ۱۴هزار نیروی نظامی به این کشور اعزام کرد.

برزیل (۱۹۶۴)

سی‌آی‌ای یک سری عملیات رسانه‌ای گسترده علیه «ژائو گولارت»، رئیس‌جمهور برزیل، ترتب داد؛ عملیاتی که نهایتاً به کودتا ختم شد. گولارت مجموعه‌ای از اصلاًحات را آغاز کرده بود که منافع شرکت‌های چندملیتی آمریکایی را محدود می‌کرد.

اروگوئه (۱۹۷۶)

در ۲۴ ژوئیه، در جریان «عملیات کندور»،  ۲۴ پناهنده سیاسی از شیلی و اروگوئه که نام آن‌ها در اسناد سی‌آی‌ای مشاهده می‌شد، ربوده و شکنجه شدند. «کندور» را وزارت دفاع آمریکا «عملیات رمز برای شکنجه چپی‌ها و کمونیست‌ها و مارکسیست‌ها در آمریکای جنوبی» تعریف کرده بود.

منبع: هابیلیان