پذیرایی با گاز خردل

نگاهی به عملکرد پدرِ معنوی صدام در بمباران شیمیایی سردشت

در سال‌های پایانی جنگ میان ایران و عراق، به دلیل تقویت انسجام و آموزش‌های صورت گرفته توسط نیروهای ایرانی و همچنین برخی از موفقیت‌ها در بازپس‌گیری مناطق اشغالی، حوالی سال ۶۶ شاهد اوج درگیری میان ایران و عراق بودیم. از آنجایی که بخشی از نواحی مرزی ایران زبان مشترک با اقلیم کردستان عراق داشتند، رژیم صدام این‌گونه می‌پنداشت که این مرزنشینان هم‌زبان با دولت عراق همکاری کنند ولی این اتفاق رخ نداد. به منظور ایجاد یک شوک به نیروهای مسلح ایران، صدام برای اولین بار بعد از جنگ جهانی اول و تصویب کنوانسیون منع سلاح‌های شیمیایی، منطقه‌ای به نام سردشت را در هفتم تیرماه ۶۶ مورد حمله شیمیایی قرار داد که این حمله از جمیعیت ۱۳هزار نفری آن منطقه حدود ۱۰هزار نفر را مصدوم و مجروح ساخت.

از آنجایی که حمله شیمیایی صدام یک نوع تخلف از پیمان‌های بین‌المللی به حساب می‌آمد، انتظار ایران از شکایت به سازمان ملل نسبت به این اقدام، تصویب قطعنامه علیه صدام بود که چنین امری با انفعال نهادهای بین‌المللی و همین طور برخی از حمایت‌های تلویحی و اعمالی کشورهای صاحب نفوذ در سازمان ملل اجرایی نشد.

بی‌شک صدام به‌تنهایی قدرت و جرات حمله نظامی به ایران را نداشته، چرا که خود به‌خوبی می‌داند که چنین اقدامی آن هم در اوج جنگ، چه عواقب بین‌اللملی را در پی خواهد داشت. آنچه از اسناد و مدارک منتشر شده توسط سیا منتشرشده نشان می‌دهد که نه تنها آمریکا از حمله شیمیایی صدام به ایران اطلاع داشته بلکه در زمینه تجهیزات صدام و حمایت‌های بین‌المللی از آن دخیل بوده است. بخشی از مفاد حمایت‌های آشکار و اعمالی ایالات متحده آمریکا از صدام به‌منظور حمله شیمایی به سردشت، شامل مفاد ذیل می‌باشد:

• رونالد ریگان همراه با بوش پدر با فروش مواد شیمیایی سمی و ویروس‌های کشنده بیولوژیک به دولت صدام در جنگ با ایران موافقت کرده بود که البته بعدها ذکر گردید که این مواد دارای کاربردهای دوگانه نظامی و غیرنظامی می‌باشند؛
• هلیکوپترهای حامل مواد شیمیایی به منظور بمباران سردشت در سال ۱۹۸۳ توسط آمریکا به عراق فروخته شده بود.  این هلیکوپترها کاربردهای دوگانه‌ای از جمله کاربرد نظامی دارند و دقیقا ۵ سال بعد از این معامله از این هلیکوپترها توسط صدام بهره‌برداری شده تا مواد شیمیایی را بر روی مردم سردشت ریختند؛
• برخی از مواد شیمایی استفاده‌شده در بمباران سردشت، گازهای خردل و همچنین گاز اعصاب بوده که در مراکز بزرگ شیمایی در ایالات متحده آمریکا تولید می‌شدند و پیش از این نیز در سایر جنگ‌ها همچون ویتنام مورد بهره‌برداری قرار گرفته بودند؛
• بارها روسای وقت شورای امنیت با صدور بیانیه‌های غیرالزام‌آور عراق را به‌خاطر استفاده از مواد و سلاح‌های شیمیایی محکوم کرده بودند ولی به دلیل نفوذ بالای آمریکا و حق وتوی آن، هیچ‌گاه عراق در این زمینه محکوم نشد؛
• پس از پایان جنگ میان ایران و عراق، اکثر شبکه‌های تلویزیونی آمریکا به تحلیل مساله استفاده از سلاح شیمیایی توسط صدام پرداختند. در همین راستا شبکه ABC آمریکا در برنامه (خطی بر روی شن) با تجزیه و تحلیل عملکرد آمریکا در تجهیز صدام به‌منظور استفاده از سلاح‌های شیمیایی نسبت به توسعه جنگ‌افزارهای شیمیایی مخفی توسط آمریکا انتقاداتی را وارد کرد.

پس از پایان جنگ میان ایران و عراق، آثار حمله شیمیایی صدام بعد از نسل‌های متمادی ادامه پیدا کرد، به‌طوری که شاهد افزایش حدوداً ۴ برابری ابتلا به سرطان در میان مردم بزرگسال آن منطقه بودیم. این مساله در میان کودکان بسیار حادتر بوده و متاسفانه تعداد زیادی از کودکان جان خود را بعد از مدتی از دست دادند. اثرات بلند مدت فاجعه سردشت و حمله شیمیایی صدام عبارت اند از:

• کوری: به‌مرور زمان نفوذ مواد شیمیایی در قرنیه چشم ما موجب کمتر شدن بینایی و در بلندمدت از بین رفتن آن شده بود. متاسفانه در آن برهه زمانی علم نیز آن‌قدر پیشرفت نداشته تا بتوان جلوی کوری آسیب‌دیدگان سردشت را گرفت؛
• عقیم‌سازی: یکی از رخدادهایی که گزارش‌های بسیاری از آن بیرون آمده، عدم توانایی فرزندآوری ناشی از تنفس گازهای خردل و سایر مواد شیمیایی در حمله به سردشت بود. میزان نفوذ این مواد به حدی بوده که توانایی باروری‌سازی در آقایان و همچنین تخمک‌گذاری در خانم‌ها را از بین می‌برد؛
• تولد فرزندانی با نقص عضو: اثرگذاری مواد شیمیایی در حمله به سردشت در ژنتیک افراد اثرگذار بوده به نحوی که حتی اگر پس از سال‌ها اقدام به فرزندآوری می‌نمودند، فرزندانشان قبل از تولد با انواع و اقسام نقص عضوها روبه‌رو بود. متولد شدن فرزندان بدون داشتن یک دست یا پا و سایر نواقص از جمله مواردی بوده که فلج پیش تولد را به مردم سردشت توسط آمریکایی‌ها هدیه می‌داد؛
• انواع سرطان: یکی از شایع‌ترین سرطان‌های حاصل از بمباران سردشت، سرطان ریه بود به نحوی که اکثریت افرادی که تنفس عمیقی در آن برهه زمانی داشتند با در نگاه حداقلی با مشکلات تنفسی داشته و با نگاه حداکثری نیز دچار سرطان ریه می‌شدند. به دلیل اثرگذاری ژنتیکی این مواد شیمیایی، سایر سرطان‌ها همچون پروستات، روده و معده نیز به تبع بمباران شیمیایی سردشت شکل می‌گرفت؛
• تاول پوست: اثرات این گاز بر روی پوست موجب ایجاد تاول‌هایی است که تا سال‌ها گریبان‌گیر مردم سردشت شده بود.

اگرچه پذیرایی به سبک آمریکایی از مردم سردشت با گازهای خردل و اعصاب توسط صدام و همچنین تاول زدن دست و پای مردم این خطه، باعث نشده بود تا عراق محکوم به جنایت جنگی شود ولی روشن شدن حقایق توسط رسانه‌های آمریکایی پیرامون نقش پررنگ این کشور در اهدای مواد شیمیایی به عراق، بخشی از ادعای حقوق بشر آمریکایی را رسوا نمود.

منبع

تاریخ مستطاب آمریکا، محمدصادق کوشکی، نشر شهید کاظمی (۱۳۹۸)

سیاهه جنایات آمریکا بر علیه ملت ایران، الله‌بخش نجفی علی محمدلو، انتشارات نگین سبلان (۱۳۹۴)